Γιάννης Δυοβουνιώτης

 

Ο Γιάννης Ξύκης ή "Δυοβουνιώτης" (1757 - 1831) γεννήθηκε στα Δυο Βουνά της Φθιώτιδας το 1757 , γιος της Τριανταφυλλιάς και του Κώστα Ξύκη και πέθανε στην Άμφισσα το 1831, στα 74 του χρόνια, ταλαιπωρημένος απ τις κακουχίες του πολέμου, το σπίτι του Δυοβουνιώτη υπάρχει ακόμη, στην πλατεία Κεχαγιά της Άμφισσας.

Σε ηλικία 13 ετών είδε τον πατέρα του κρεμασμένο από τους Τούρκους, γεγονός που επηρέασε καθοριστικά τη μετέπειτα πορεία του. Έφηβος ακόμη πήγε στο αρματολίκι του Αντρίκου Βερούση και έγινε πρωτοπαλίκαρο.

Πολέμησε το 1770 τους Τουρκαλβανούς κατά την επανάσταση των Ορλόφ. Έγινε γρήγορα ονομαστός για τη δράση και τις ικανότητές του, πραγματικό φόβητρο για τους Τούρκους, οι οποίοι του ανέθεσαν το αρματολίκι της Μπουστουνίτσας (Μενδενίτσας). Αργότερα ο Αλή πασάς αναγκάστηκε να του δώσει το αρματολίκι του Ζητουνίου και των Σαλώνων.

Παντρεύτηκε την κόρη της ισχυρής οικογένειας των Γιολδάσηδων, αποκτώντας ένα γιο, τον Γεώργιο.

Μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία και με την έναρξη της Επανάστασης ύψωσε τη σημαία στη Μενδενίτσα την 8η Απριλίου 1821 μαζί με τους Αθανάσιο Διάκο και Παν. πανουργιά, και με τη βοήθεια του Κομνά Τράκα κυρίεψε το κάστρο της. Αγωνίστηκε ασταμάτητα, παίρνοντας μέρος σε όλες τις μάχες, μέσα και έξω από τα όρια της Ρούμελης, χωρίς ποτέ να αναμιχθεί στις πολιτικές ίντριγκες.

Σημαντικότερη στιγμή του υπήρξε το ευφυές σχέδιό του για την αναχαίτιση της στρατιάς του Μπεϊράν πασά στη θέση Βασιλικά, στις 26 Αυγούστου 1821. Ο Δυοβουνιώτης, με τους άλλους οπλαρχηγούς της Στερεάς περίμενε τη στρατιά στα στενά των Βασιλικών και κυριολεκτικά την αποδεκάτισε. Η νίκη στα Βασιλικά ανέτρεψε τα σχέδια των Τούρκων για ενίσχυση της πολιορκημένης Τριπολιτσάς και την κατάπνιξη της Επανάστασης. Του απονεμήθηκε τιμητικά ο βαθμός του στρατηγού.

Ο Γιάννης Ξύκης (Δυοβουνιώτης) υπήρξε μια ηγετική μορφή κι ένας δυνατός στρατιωτικός νους του επαναστατικού αγώνα. Γεννήθηκε στα Δυο Βουνά της Φθιώτιδας το 1757 και πέθανε στην Άμφισσα το 1831, στα 74 του, ταλαιπωρημένος απ τις κακουχίες του πολέμου. Σελίδες γεμάτες της ιστορίας τα κατορθώματά του στα πεδία των μαχών και η προσφορά του στην απελευθέρωση. Ο γιός του Γεώργιος Δυοβουνιώτης (1798-1880), υπήρξε ακόμα πιο μεγάλη προσωπικότητα, ως στρατιωτικός και πολιτικός, πληρεξούσιος βουλευτής και γερουσιαστής στην νεοσύστατη Ελλάδα. Η κόρη του Γιάννη Δυοβουνιώτη, Μαρία, παντρεύτηκε τον γιό του Γέρο-Πανουργιά, Νάκο, επίσης εξέχουσα προσωπικότητα της εποχής κι απέκτησαν μαζί 5 κόρες και 2 γιούς!

Το πορτραίτο του Γιάννη Δυοβουνιώτη είναι μια ελαιογραφία του Κερκυραίου ζωγράφου Σπύρου Προσελάντη γύρω στο 1865.