Νικόλαος Γιαγτζής (1786-1875)
Ο Νικόλαος Γιαγτζής γεννήθηκε στην Άμφισσα το 1786. Γιός του έμπορα Στάθη Γιαγτζή, έζησε για μεγάλο χρονικό διάστημα στην Ευρώπη –Ιταλία για εμπορικούς σκοπούς. Το 1819 μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία από τον Παλαιών Πατρών Γερμανό και ήταν από τους πρωτεργάτες της κήρυξης της επανάστασης στη Στερεά Ελλάδα (24 Μαρτίου 1821). Σπουδάζοντας στη Ιταλία ήρθε σε επαφή με τις εθνικοαπελευθερωτικές ιδέες και τα ρεύματα της σκέψης του Διαφωτισμού τα οποία εκείνη την εποχή κυριαρχούσαν στους φιλελεύθερους κύκλους της Ευρώπης. Όπως και άλλοι έλληνες που είχαν έρθει σε επαφή με τον ευρωπαϊκό χώρο καλλιέργησε στην κατακερματισμένη τότε Ελλάδα την ιδέα του έθνους-κράτους, διαγράφοντας έτσι και το πλαίσιο όχι μόνο της επανάστασης αλλά και τον χαρακτήρα που θα έπαιρνε το υπό ίδρυση νεαρό κράτος των Ελλήνων. Δημογέροντας των Σαλώνων, και από τους μεγαλύτερους χρηματοδότες του αγώνα, δημιούργησε δικό του πολεμικό σώμα, με το οποίο βοήθησε όχι μόνο τη Στερεά Ελλάδα αλλά και άλλες περιοχές. Μετέσχε επίσης στην κρίσιμη για την έναρξη της Επανάστασης σύσκεψη στο Μοναστήρι Προφήτη Ηλία στις 24 Μαρτίου 1821. Στην επανάσταση πολέμησε μάλιστα με δικό του στρατιωτικό σώμα σε πολλές μάχες στη Ρούμελη και την Πελοπόννησο, ενώ βοήθησε και στον ξεσηκωμό των νησιών. Ενίσχυε κατ’ επανάληψη οικονομικά τον Αγώνα, δίνοντας ως και τα τελευταία του χρήματα στις πλέον κρίσιμες στιγμές της Επανάστασης, όπως αυτές του 1826. Έφερνε από τα Επτάνησα πολεμοφόδια για τις ανάγκες των αγωνιστών και με τον Μακρυγιάννη φρόντιζαν για την προστασία των αμάχων κατά την κάθοδο της στρατιάς του Δράμαλη. Στις 5 Μαίου 1825 παντρεύεται την κόρη του Στάθη Κεχαγιά με κουμπάρο τον Ι. Γκούρα. Την ίδια μέρα καλείται κι αυτός να εμποδίσουν επίθεση των Τούρκων. Μετέχει στη φονική μάχη των Πέντε Ορίων ενώ τα Σάλωνα μένουν ανυπεράσπιστα με κίνδυνο για την οικογένειά του. Αφού έδωσε και τα τελευταία χρήματά του στον απελευθερωτικό αγώνα, το 1827 εγκαθίσταται στην Ερμούπολη της Σύρου και ασχολείται με το εμπόριο, συνεργαζόμενος με το γυναικάδελφό του Ηλία Κεχαγιά. Τον Απρίλιο του 1831 διώκεται γιατί ήταν πρωτεργάτης στη στάση κατά του κυβερνήτη Καποδίστρια. Το 1833 ίδρυσε το Γυμνάσιο Ερμούπολης, ενώ το 1842 παρέμεινε για τέσσερις μήνες στην Αθήνα, ως μέλος (διορισμένο από τον Όθωνα) της επιτροπής για την αναθεώρηση του τελωνειακού νόμου. Το 1847 αφού έχει χάσει τη γυναίκα του, επισκέπτεται την Άμφισσα για το γάμο της κόρης του Φωτεινής με τον Αμφισσέα Ηλία Παπαηλιόπουλο.
Η προτομή του στο γυμνάσιο Άμφισσας
Με τη δωρεά του ανεγέρθηκε το «Γιάτζειο Γυμνάσιο Αμφίσσης» που από το Σεπτέμβριο του 1882 έως και το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, λειτουργούσε ως ένα πρότυπο σχολείο που παρείχε υψηλό επίπεδο σπουδών στους νέους της ευρύτερης περιοχής της Άμφισσας. Το συγκεκριμένο κτίριο κατεδαφίστηκε κατά το ήμισυ μετά από τους σεισμούς του 1937. Το Γυμνάσιο μεταστεγάσθηκε στο τότε νεόκτιστο κτίριο του κληροδοτήματος Δελμούζου, με την ονομασία «Δελμούζειον Σχολείον Άμφισσας» που μετονομάσθηκε σε «Γιάγτζειον – Δελμούζειον Γυμνάσιον Αμφίσσης». Στις 29 Ιανουαρίου 1904 μεταφέρθηκαν τα οστά του από την Ερμούπολη στην Άμφισσα και τοποθετήθηκαν σε ειδικά διαμορφωμένο μνημείο στο κεντρικό κοιμητήριο του δήμου Άμφισσας.
Ο Νικόλαος Γιαγτζής γεννήθηκε στην Άμφισσα το 1786. Γιός του έμπορα Στάθη Γιαγτζή, έζησε για μεγάλο χρονικό διάστημα στην Ευρώπη –Ιταλία για εμπορικούς σκοπούς. Το 1819 μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία από τον Παλαιών Πατρών Γερμανό και ήταν από τους πρωτεργάτες της κήρυξης της επανάστασης στη Στερεά Ελλάδα (24 Μαρτίου 1821). Σπουδάζοντας στη Ιταλία ήρθε σε επαφή με τις εθνικοαπελευθερωτικές ιδέες και τα ρεύματα της σκέψης του Διαφωτισμού τα οποία εκείνη την εποχή κυριαρχούσαν στους φιλελεύθερους κύκλους της Ευρώπης. Όπως και άλλοι έλληνες που είχαν έρθει σε επαφή με τον ευρωπαϊκό χώρο καλλιέργησε στην κατακερματισμένη τότε Ελλάδα την ιδέα του έθνους-κράτους, διαγράφοντας έτσι και το πλαίσιο όχι μόνο της επανάστασης αλλά και τον χαρακτήρα που θα έπαιρνε το υπό ίδρυση νεαρό κράτος των Ελλήνων. Δημογέροντας των Σαλώνων, και από τους μεγαλύτερους χρηματοδότες του αγώνα, δημιούργησε δικό του πολεμικό σώμα, με το οποίο βοήθησε όχι μόνο τη Στερεά Ελλάδα αλλά και άλλες περιοχές. Μετέσχε επίσης στην κρίσιμη για την έναρξη της Επανάστασης σύσκεψη στο Μοναστήρι Προφήτη Ηλία στις 24 Μαρτίου 1821. Στην επανάσταση πολέμησε μάλιστα με δικό του στρατιωτικό σώμα σε πολλές μάχες στη Ρούμελη και την Πελοπόννησο, ενώ βοήθησε και στον ξεσηκωμό των νησιών. Ενίσχυε κατ’ επανάληψη οικονομικά τον Αγώνα, δίνοντας ως και τα τελευταία του χρήματα στις πλέον κρίσιμες στιγμές της Επανάστασης, όπως αυτές του 1826. Έφερνε από τα Επτάνησα πολεμοφόδια για τις ανάγκες των αγωνιστών και με τον Μακρυγιάννη φρόντιζαν για την προστασία των αμάχων κατά την κάθοδο της στρατιάς του Δράμαλη. Στις 5 Μαίου 1825 παντρεύεται την κόρη του Στάθη Κεχαγιά με κουμπάρο τον Ι. Γκούρα. Την ίδια μέρα καλείται κι αυτός να εμποδίσουν επίθεση των Τούρκων. Μετέχει στη φονική μάχη των Πέντε Ορίων ενώ τα Σάλωνα μένουν ανυπεράσπιστα με κίνδυνο για την οικογένειά του. Αφού έδωσε και τα τελευταία χρήματά του στον απελευθερωτικό αγώνα, το 1827 εγκαθίσταται στην Ερμούπολη της Σύρου και ασχολείται με το εμπόριο, συνεργαζόμενος με το γυναικάδελφό του Ηλία Κεχαγιά. Τον Απρίλιο του 1831 διώκεται γιατί ήταν πρωτεργάτης στη στάση κατά του κυβερνήτη Καποδίστρια. Το 1833 ίδρυσε το Γυμνάσιο Ερμούπολης, ενώ το 1842 παρέμεινε για τέσσερις μήνες στην Αθήνα, ως μέλος (διορισμένο από τον Όθωνα) της επιτροπής για την αναθεώρηση του τελωνειακού νόμου. Το 1847 αφού έχει χάσει τη γυναίκα του, επισκέπτεται την Άμφισσα για το γάμο της κόρης του Φωτεινής με τον Αμφισσέα Ηλία Παπαηλιόπουλο. 
Η προτομή του στο γυμνάσιο Άμφισσας
Με τη δωρεά του ανεγέρθηκε το «Γιάτζειο Γυμνάσιο Αμφίσσης» που από το Σεπτέμβριο του 1882 έως και το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, λειτουργούσε ως ένα πρότυπο σχολείο που παρείχε υψηλό επίπεδο σπουδών στους νέους της ευρύτερης περιοχής της Άμφισσας. Το συγκεκριμένο κτίριο κατεδαφίστηκε κατά το ήμισυ μετά από τους σεισμούς του 1937. Το Γυμνάσιο μεταστεγάσθηκε στο τότε νεόκτιστο κτίριο του κληροδοτήματος Δελμούζου, με την ονομασία «Δελμούζειον Σχολείον Άμφισσας» που μετονομάσθηκε σε «Γιάγτζειον – Δελμούζειον Γυμνάσιον Αμφίσσης». Στις 29 Ιανουαρίου 1904 μεταφέρθηκαν τα οστά του από την Ερμούπολη στην Άμφισσα και τοποθετήθηκαν σε ειδικά διαμορφωμένο μνημείο στο κεντρικό κοιμητήριο του δήμου Άμφισσας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου