Το Κάστρο της Ωριάς

Το Κάστρο της Ωριάς, δηλαδή της Ωραίας, μιας όμορφης βασιλοπούλας, που οι Τούρκοι προσπαθούσαν να το κυριέψουν πολιορκώντας το για χρόνια ολόκληρα. Οι εχθροί κυριεύουν τελικά το κάστρο με διάφορα τεχνάσματα και η Ωριά πέφτει από τον πύργο και σκοτώνεται. Με την ονομασία Κάστρο της Ωριάς είναι γνωστά διάφορα μικρά κάστρα της περιόδου του Μεσαίωνα και της Τουρκοκρατίας που συνδέθηκαν μ' αυτόν τον κοινό θρύλο της αλώσεως τους. Ένα απ' αυτά είναι και το Κάστρο της Άμφισσας με μια παρόμοια ιστορία κατάληψης του από τους Τούρκους που μπορείτε να διαβάσετε ΕΔΩ. Ενώ περισσότερα για την ιστορία του διαβάστε ΕΔΩ. 

 

Ο Νικόλαος Γ. Πολίτης στο βιβλίο «Εκλογαί από τα τραγούδια του Ελληνικού λαού»
και στην εισαγωγή στην ενότητα «Ακριτικά τραγούδια» αναφέρει σχετικά: «Σε πολλούς ελληνικούς τόπους υπάρχουν φρούρια καλούμενα Κάστρα της Ωριάς ή της Σουριάς και με τα φρούρια αυτά είναι συνδεδεμένες παραδόσεις για την άλωση τους με δόλο από τους Τούρκους και αυτοκτονίας της βασιλοπούλας, η οποία εγκλεισμένη πολλά χρόνια μέσα σ’ αυτό αντιστεκόταν ηρωικά. Σε κάθε κάστρο εξ αυτών αναφέρεται κάποιο δημοτικό τραγούδι και έτσι υπάρχουν πολλές παραλλαγές. Υπάρχει η πιθανότητα ότι όλες οι παραλλαγές του τραγουδιού να προήλθαν από κάποιο παλιό πρότυπο, όμως φαίνεται πολύ αμφίβολο ότι αυτό είχε αφετηρία κάποιο ιστορικό γεγονός γιατί ούτε ο τόπος, ούτε το φρούριο που αναφερόταν το αρχέτυπο είναι εύκολο να εξακριβωθεί, οι δε διάφορες εικασίες περί αυτού χαρακτηρίζονται ατυχείς. Αντίθετα, είναι προφανές ότι στο πρότυπο τραγούδι υπήρχαν στοιχεία μυθικά, και ιστορικά τα οποία είναι κοινά και στα δημοτικά τραγούδια αλλά και στους αρχαίους μύθους. Σ’ αυτά συχνά συναντιέται η μεταμφίεση του εραστή σε καλόγερο ή γυναίκα για να κατακτήσει εξαπατώντας την ερωμένη, καθώς και η μεταμφίεση πολεμιστών σε γυναίκες για την αιχμαλώτιση ανύποπτων αντιπάλων. Επίσης σε κάποιες παραλλαγές περιγράφεται η κατακρήμνιση βασιλοπούλας από τα τείχη του φρουρίου που αλώθηκε από τους εχθρούς για να μην πέσει στα χέρια τους ενώ σε άλλα ο γυαλένιος πύργος όπου κατοικεί η όμορφη κόρη(μυθολογική εικόνα). Συνάφεια του τραγουδιού προς τα ακριτικά τραγούδια φαίνεται έντονα στην παραλλαγή του, της περιοχής της Τραπεζούντας.»

Ο Πύργος της Βασιλίσσης στο Κάστρο της Άμφισσας.

Παραδοσιακό τραγούδι για το Κάστρο της Ωριάς.

Στίχοι: Κώστας Βόμβολος

Όσα κάστρα κι αν είδα
κι αν εθώριασα
σαν της Ωριάς το κάστρο δεν ελόγιασα

Κάστρα θεμελιωμένο κάστρο ξακουστό
σαράντα ωριές του ψήλου κι είκοσι πλατύ

Μολύβι σκεπασμένο μαρμαροχυτό
και της ωριάς η πόρτα αστράφτει μάλαμα

Τούρκος το τριγυρίζει χρόνους δώδεκα
δεν μπορεί να το πάρει το ερημόκαστρο

Κι ένα σκυλί Τουρκάκι μιας Ρωμιάς παιδί
στον αμιρά του πάει και τον προσκυνεί

Αφέντη μου αμιρά μου και σουλτάνε μου
Αν πάρω εγώ το κάστρο τι `ναι η ρώγα μου;

Χίλια άσπρα την ημέρα
κι άλογο καλό
και δύο σπαθιά ασημένια για τον πόλεμο

Δε θέλω εγώ τ’ άσπρα ούτε
και τα φλουριά

Ούτε και τ’ άλογά σου ούτε και τα σπαθιά
Μόν’ θέλω εγώ την κόρη που είναι στα λευκά

Σαν το κάστρο πάρεις χάρισμα κι αυτή.