Σελίδες

Τετάρτη 11 Αυγούστου 2021

Οικία Γερολυμάτου

 


Του Νίκου Παπούλια

Στη γωνία των οδών Κοττορού και Πανταζή στην Άμφισσα, δίπλα από  το Εργατικό Κέντρο, βρίσκεται η οικία Γερολυμάτου, ένα σπάνιο αρχοντικό οίκημα με αρχαία ψηφιδωτά στο υπόγειό του.

Το σπίτι αγοράστηκε από τον Ανδρέα Γερολυμάτο το 1910 από τον τότε ιδιοκτήτη κ. Ζαφειρίου μεγάλο άρχοντα της Άμφισσας εκείνη την εποχή. Η αρχική του κτήση υπολογίζεται γύρω στα 1880 και μάλιστα ως μονοκατοικία. Επειδή όμως, ο Ανδρέας,  είχε 5 παιδιά αποφάσισε να μετατρέψει το σπίτι σε διώροφη οικία προκειμένου να μπορεί να μένει η οικογένειά του με τα πέντε παιδιά.   Ο  ίδιος, ήταν έμπορος υφασμάτων και καθιέρωσε για πρώτη φορά στην Άμφισσα το έτοιμο ανδρικό ρούχο.  Είχε κι έναν αδελφό.


Ως προς την αρχιτεκτονική κατασκευή, πρόκειται για διώροφη οικία με υπόγειο, 120 τμ ο κάθε όροφος. Οι δύο όροφοι επικοινωνούν εσωτερικά με ξύλινη σκάλα. Στον πάνω όροφο είναι τα τέσσερα υπνοδωμάτια, στο ένα από αυτά υπάρχει και τζάκι για τη θέρμανση της οικίας. Το δωμάτια είναι ψηλοτάβανα, με ξύλινα πατώματα (δεν έχει γίνει κάποια αλλαγή) και εντυπωσιακές, «βασιλικές» πόρτες μεγάλων διαστάσεων.  Ο κάτω όροφος είχε δωμάτια που χρησιμοποιούνταν σε καθημερινές εργασίες. 


Εξωτερικά το αρχοντικό έχει πέτρινη επένδυση στην ολότητά του, δύο μπαλκόνια με μαρμάρινα φουρούσια και σιδεριές με περίτεχνα σχέδια και τρίτο μπαλκόνι στην δυτική πλευρά, εντός του οικήματος και απλής κατασκευής. Υπάρχουν 14 μεγάλα παράθυρα για να εισέρχεται άπλετο φως στο σπίτι. 

Η σκεπή είναι με κεραμίδια, και περιμετρικά στολίζεται με ακροκέραμα. Κάτω από τη σκεπή ο τοίχος  έχει γύρω γύρω ζωγραφιστό μαίανδρο. Το σπίτι έχει μεγάλο περιβόλι και βοτσαλωτή αυλή.

Η κύρια εξωτερική πόρτα της εισόδου επί της οδού Κοττορού,  είναι ξύλινη, μεγάλη σε ύψος, φέροντας δύο τζάμια στο πάνω μέρος της,  χωρίς ιδιαίτερη διακόσμηση.

Κατά την περίοδο της Κατοχής το σπίτι επιτάχθηκε από τους Γερμανούς οι οποίοι είχαν


αφήσει μόνο δύο ελεύθερα δωμάτια για την οικογένεια. Ένα για να ζει ο παππούς Ανδρέας και το άλλο τα υπόλοιπα μέλη της.  Μάλιστα στη δυτική πλευρά είχαν δημιουργήσει και δύο πολεμίστρες με τα όπλα τους να στοχεύουν στο Κάστρο της πόλης.

Στο υπόγειο του σπιτιού  όπου χρησίμευε ως αποθηκευτικός χώρος, βρίσκεται ένα σπάνιο  ψηφιδωτό διαστάσεων   2,25Χ1,50, υστερορωμαϊκού κτιρίου (3ου – 4ου αιώνα μ.Χ.) που αναπαριστά έναν έντρομο πυγμαίο, που κρατά ράβδο και τρέχει προς τα αριστερά κυνηγημένος από γερανό. Η εύγλωττη επιγραφή πάνω από την παράσταση: «ΣΧΟΛΗ ΜΕ ΤΗ ΔΡΕΙΛΟΝ» (Σχολή μη το δρείλον) είναι λόγια που απευθύνει ο πυγμαίος στον γερανό : «Άφησε μη (πειράζεις) το δρείλον. Η λέξη δρείλον είναι εδώ ουδέτερο κι όχι αρσενικό (ο δρείλος) και είναι ταυτόσημη με το φαλλός.



Μία δεύτερη επιγραφή , αντίποδα της προηγούμενης, διακρίνεται στο πάνω μέρος του μωσαϊκού κοντά στον τοίχο του θεμελίου της οικίας: «ΒΟΙΘΕΙ ΠΑΠΑ» (Βοίθει παπά). Το «βοήθει παπα» ξεστομίζει άλλος έντρομος πυγμαίος , που τον καταδιώκει γερανός. Η δεύτερη αυτή παράσταση που καλύπτεται από το θεμέλιο του σπιτιού, αποτελεί τον αντίποδα της προηγούμενης.

Η Άμφισσα θα συνεχίσει να είναι η πόλη με την πλούσια πολιτισμική κληρονομιά και τα αρχοντικά της  παραμένουν κομμάτι της ζωντανής ιστορίας της.

Δεν υπάρχουν σχόλια: