Σελίδες

Παρασκευή 1 Απριλίου 2011

Το σύμπτωμα του τόπου

Ταμπάκικα Άμφισσας, 21 Μαΐου - 5 Ιουνίου 2011.
Επιμέλεια έκθεσης: The Symptom Projects

φωτογραφία Κώστας Χριστόπουλος

Μετά το «Ένα μνημείο για τον Ελαιώνα», ένα έργο που διερευνούσε «το σύμπτωμα της φύσης», η επιμελητική ομάδα του The Symptom Projects, (Αποστόλης Αρτινός, Κώστας Χριστόπουλος, Μαργαρίτα Καταγά), προχωρά στην διοργάνωση της δεύτερης δράσης της στην Άμφισσα, μια ομαδική αυτή τη φορά έκθεση 18 ελλήνων καλλιτεχνών, στη συνοικία των Ταμπάκικων. Το θέμα της έκθεσης θα είναι «Το σύμπτωμα του τόπου».

«Μαρτυρία της ιστορίας ενός τόπου, στοιχείο του απώτερου παρελ
θόντος που ανθίσταται στην εξαφάνιση του από την παρούσα στιγμή, τα Ταμπάκικα της Άμφισσας. Τα παλαιά βυρσοδεψεία της δελφικής γης, αποσυρόμενα από τη σύγχρονη ζωή της πόλης, πραγματικά φαντασματικά κτήρια, ένας ερειπιώνας, προσφέρονται τώρα ως ο τόπος και το σκηνικό εντός του οποίου διερευνάται το «αφανέρωτο». Ερείπια συντεχνιών, ο χωμάτινος τόπος του σκληρού μόχθου και της οσμηρότητας των δερμάτων των ζώων, φαντάζει σα ν’ αποζητά την ιδεατή ενσωμάτωση της τωρινής ύπαρξης. Κληροδοτεί την αρχή μιας διαδικασίας αναίρεσης των δεδομένων του παρελθόντος και του αρχείου μνήμης, «κατασκευάζοντας» μία κατάσταση ηθελημένης καταστασιακής αμνησίας η οποία δηλώνει την άφατη διάσταση του πραγματικού, το σύμπτωμα του τόπου.
Ο τόπος αυτός φαντάζει ως μια σημειολογικά φορτισμένη, αυθύπαρκτη και αυτάρκης γη, η οποία αναμετράται με τη σιωπή της γλώσσας. Η –κατά Λακάν- γλωσσι
κή διάρρηξη οδηγεί στην εμφάνιση του «συμπτώματος» το οποίο παρά το γεγονός ότι δεν έχει το ίδιο νόημα, νοηματοδοτεί και αναδύει πάραυτα αυτή την αλήθεια του υποκειμένου. Πρόκειται όμως για ένα υποκείμενο τραυματισμένο, ένα υποκείμενο που εγκαταλείπεται σ' αυτό το ίχνος του πραγματικού που αναδύεται. Το σύμπτωμα έτσι εισάγει το υποκείμενο σε μηχανισμούς αναφορικών συστημάτων που ορίζονται από την έλλειψη και την παραίσθηση. Για τη δεύτερη έκθεση του «Τhe Symptom Projects» με το τίτλο «Το σύμπτωμα του τόπου» η Άμφισσα οριοθετείται ως ο τόπος όπου η γλώσσα τυχαίνει να υποχωρεί ως αντικείμενο επιθυμίας. Γίνεται ο τόπος όπου ο καλλιτέχνης διασαλεύει την πραγματικότητα του Άλλου, σαν να πρόκειται για ένα αυτούσιο σύμπτωμα, ένα ίχνος του πραγματικού. Οι μεταμορφώσεις συμβαίνουν μέσα από την διαδικασία της διανοητικής και πνευματικής σχέσης που εγκαθιδρύει ο δημιουργός με αυτό που συναντά.
Η ιστορική δύναμη του τόπου της Άμφισσας και η σύγκριση με την παρούσα τη
ς κατάσταση υπάγεται σε μία υπερβατική λογική που γεννά ερωτήματα για τη φύση του χρόνου. Κατά τον γερμανό φιλόσοφο Edmund Husserl ότι προηγείται ενός γεγονότος περιέχει τον όρο δια του οποίου αυτό το γεγονός ακολουθεί κατ’ αναγκαιότητα. Κατά συνέπεια μια παρουσία σηματοδοτεί μέσω της διαμεσολάβησης αυτό το οποίο ήδη προϋπήρχε. Μεσολαβούν βιώματα, εμπειρίες, σκέψεις και στοχασμοί για να ερευνηθεί το «σύμπτωμα» του τόπου για ανευρεθούν από τον δημιουργό οι αιτιατοί κρίκοι πίσω από την εμφάνιση του τυχαίου το οποίο έχει εγχαραχθεί ως ίχνος στα παλιά βυρσοδεψεία της Άμφισσας.
Τα έργα της έκθεσης ακροβατούν ανάμεσα στο πραγματικό
και το πλασματικό και ορίζουν τον χώρο και το συμπτωματικό σοκ της ύπαρξης σαν το πραγματικό συμβάν στον κόσμο της μυθοπλασίας. Ο καλλιτέχνης γίνεται έτσι ο ίδιος ένας «θύλακας» του χώρου. Ακριβώς όπως τα επεξεργασμένα δέρματα των ζώων, που αφήνουν το σαρκικό τους ίχνος στη γη, έτσι και το έργο τέχνης ενυπάρχει ως το προστατευτικό, εννοιολογικό «περίβλημα», προστάτης το ίδιο του χώρου που περιβάλλει. Σ’ έναν τόπο ο οποίος εκδηλώνει αντίσταση στην εξουσία της τεχνοκρατικής οικονομίας και αναβιώνει μέσα στα χαλάσματά του, αρχετυπικά και οικουμενικά, χάρη στα φυσικά συμπτώματα ζωής και μέσω της επικέντρωσης στο αφανέρωτο στοιχείο του πραγματικού, του συμπτώματος, καλούμαστε ως δημιουργοί ή ως θεατές να προκαλέσουμε τη νοηματική εικόνα».
Μαργαρίτα Καταγά


Συμμετέχοντες καλλιτέχνες:
Χρήστος Βενέτης, Πολυάννα Βλατή
, Παναγιώτης Βούλγαρης, Βασίλης Γεροδήμος, Βάσω Γκαβαϊσέ, Δημήτρης Κόζαρης, Ελένη Λύρα, Δέσποινα Μεϊμάρογλου, Βασίλης Μπαλατσός, Νίκος Παπαδημητρίου, Τερέζα Παπαμιχάλη, Ρένα Παπασπύρου, Χριστίνα Σγουρομύτη, Γιώργος Σκυλογιάννης, Κωστής Σωτηρίου, Μαρία Χατζηνικολάου, Κώστας Χριστόπουλος, Ομάδα Τοτέμ, Λίλα Χρόνη.

Τα έργα και τα κείμενα των καλλιτεχνών
που ακολουθούν είναι από τη σελίδα:
the symptom projects blog

Γιώργος Σκυλογιάννης

Πάμε να περπατήσουμε, κάπου θα βρούμε να περπατήσουμε. -Τόπο θα βρούμε; - Στο χώρο, δεν πειράζει, ας βαδίζουμε στο χώρο τον απρόσωπο....
Εν αρχή ην ο χώρος ή μάλλον ο τόπος....γιατί πως αλλιώς θα μπορούσα μετα από τόσα χρόνια να επιστρέψω;...
Στο χώρο περιφέρεσαι "άσκοπα", αλλά δε μένεις, δεν επιστρέφεις.
Σε μια εποχή που ο απρόσωπος χώρος διευρύνεται αφανίζοντας τους τόπους, θα πρέπει να λογίζονται τυχεροί όσοι έχουν έναν τόπο.
Χάρμαινα!
Ο ήχος του ονόματος της και μετα η σιωπή και η μοναχικότητα της. Η μυρωδιά του δέρματος και του ζώου, το χωμάτινο νερό.
Η αίσθηση του "ασήμαντου", του φτωχού, του πρόσκαιρου.
Οι μνήμες της που από παιδί με ακολουθούν....
Και τα γαιώδη χρώματα της, "βρώμικα", της σήψης, οι ύλες, οι δικές της, να κάνουν την εμφάνιση τους, να εισχωρούν στη ματιέρα και στο χρώμα της δουλειάς μου.
Γιώργος Σκυλογιάννης


Πολυάννα Βλατή

Η πηγή της Χάρμαινας είναι το σημείο όπου το γόνιμο νέρο βγαίνει από τα σπλάχνα της γης στο φως και ξαναμπαίνει στο σκοτάδι.Μια πορεία που συνδέεται άμεσα με την πορεία του ανθρώπου, από την διαδικασία της γονιμοποίησης, της εγκυμοσύνης και της γέννησης μέχρι τον θάνατο. Ετούτο το
νερό συνεχίζει, διασχίζοντας το στοιχειωμένο τοπίο, να δίνει ζωή στην λειτουργία των ταμπάκικων. Μέσα στην πηγή, το έργο, σαν στοιχειό που περιπαίζει με την ζωογόνο ενέργεια, άλλοτε αφήνει το νερό να κυλήσει και άλλοτε το εγκλωβίζει μέσα στα σπλάχνα του.
Πολυάννα Βλατή


Παναγιώτης Βούλγαρης

Τα παλιά εργαστήρια βυρσοδεψίας δημιουργούν μια μεταβατική περιοχή ανάμεσα στην πόλη και το βουνό, τα τελευταία ανθρώπινα ίχνη έχουν αφεθεί σε μια διαδικασία ένταξης στην φύση, σαν μια θυσία του παρελθόντος και της μνήμης. Καθώς οι άνθρωποι και η πόλη τους στρέφεται προς την πεδιάδα αυτή η περιοχή μοιάζει άχρονη, σκοτεινή, θνησιγενής και αινιγματική όπου η ανθρώπινη παρουσία μοιάζει διάφανη, εξαϋλωμένη και παραδομένη σε ένα παιχνίδι μεταμορφώσεων που την ξεπερνά. Τα χαλάσματα φαντάζουν σαν ένα πέρασμα προς το θείο, ένας δίαυλος επικοινωνίας του τόπου με την φύση όπου της έχουν παραδοθεί με μια σιωπηρή και αργή διαδικασία αλλαγής να συντελείται. Ωστόσο τίποτα ακόμη δεν μοιάζει οριστικό σε αυτή την μάχη της επικράτησης. Η συνείδηση της ανθρώπινης θνητότητας δημιουργεί μια αέναη κατάσταση ανοσίας ικανής να διεκδικήσει το όριο, να αντιπαλέψει τον πειρασμό του βουνού…
Παναγιώτης Βούλγαρης


Βάσω Γκαβαϊσέ

Η Βάσω Γκαβαϊσέ γεννήθηκε το 1973 στην Αθήνα, όπου ζει και εργάζεται. Σπούδασε στην ΑΣΚΤ της Αθήνας και στην συνέχεια στο Chelsea College of Art Design (MA) και στο UeL (PD) στο Λονδίνο, με υποτροφία του ΙΚΥ.
Έργα της έχουν παρουσιαστεί σε art fairs, ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και...
το εξωτερικό (Art Basel Miami Beach -Μαϊάμι, The Armory Show -Νέα Υόρκη, Artissima -Τορίνο, Fiac -Παρίσι, Κέντρο Τεχνών Λευκωσίας, Πύργος Μπαζαίου Νάξος κ.ά.) και ατομική έκθεση “Δεν είμαστε μόνοι”, The Breeder gallery Αθήναι. Επίσης έργα της βρίσκονται σε ιδιωτικές συλλογές, μουσεία και δημόσια κτίρια: Athenaeum InterContinental Hotel, Βιοιατρική Αμπελοκήπων, Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης κ.ά.


Δημήτρης Κόζαρης

Σχετικά με την βιντεοπροβολή μου στην Χάρμαινα, υπάρχουν μια σειρά βίντεο μικρής διάρκειας που έγιναν το περασμένο καλοκαίρι. Πρόκειται για μονόπλανα ημέρας που έγραψαν τον αποβιομηχανοποιημένο τόπο χωρίς ανθρώπους, με τα σύννεφα στον ουρανό να τρέχουν σε αξελερέ, και το φως του ήλιου να σκιαγραφεί χωρίς αρχή και τέλος τους τόπους. Ταινίες χωρίς ιστορία, χωρίς ήχο η θόρυβο, ταινίες φτιαγμένες από το τοπίο, τον ουρανό και το φως.
Δημήτρης Κόζαρης


Ελένη
Λύρα

Ελένη Λύρα
Σπούδασε στην ΑΣΚΤ της Αθήνας στο εργαστήριο της Ρένας Παπασπύρου και σκηνογραφία με τον Γιώργο Ζιάκα. Ολοκλήρωσε το Μεταπτυχιακό «Ψηφιακές Μορφές Τέχνης» της ΑΣΚΤ. Έχει πραγματοποιήσει τρεις ατομικές εκθέσεις στη γκαλερί Tint στη Θεσσαλονίκη και την Γκαλερί 7 στην Αθήνα και την ARCO της Μαδρίτης. Συμμετείχε σε πολλές ομαδικές εκθέσεις σε χώρους όπως το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης και το Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Ρεθύμνης


Δέσποινα Μεϊμάρογλου

"Ένα απόλυτο συναίσθημα διχασμού με κυρίευσε από την πρώτη στιγμή που δέχτηκα τη συμμετοχή μου, παρά τον ειλικρινή μου ενθουσιασμό, στην ενδιαφέρουσα έκθεση Το Σύμπτωμα του Τόπου. Το γεγονός κυρίως οφείλονταν στην έλλειψη μιας συναισθηματικής μου συμμετοχής, μέχρι τότε, σ αυτό που ονομάζουμε ελληνικό τοπίο. Μα, αυτό, σκέφτηκα αμέσως, είναι εντελώς αντίθετο από τα δικά μου βιώματα. Γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Αίγυπτο, ανάμεσα σε συμπατριώτες των οποίων οι καταβολές δεν παρουσίαζαν τίποτε το κοινό μεταξύ τους: οι πατρίδες των προγόνων τους, οι οικογενειακές ιστορίες που τους περιέβαλαν, η μητρική τους γλώσσα, τα έθιμά τους. Κοινή τους Πατρίδα: η εύφορη κοιλάδα του Νείλου, οι ατέλειωτες φυτείες βαμβακιού, το ξημέρωμα στην έρημο, η προσευχή του ιμάμη που καλούσε τους πιστούς, οι καμήλες φορτωμένες με τα ζαχαροκάλαμα… Ποτέ δεν κατόρθωσα να αποσχιστώ εντελώς από την ανάμνηση του γενέθλιου τόπου· παρά τις αμέτρητες περιπλανήσεις μου σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης. Σαν αποτέλεσμα, έθεσα στον εαυτό μου έναν στόχο: να σκάψω και να ανακαλύψω στην Άμφισσα του παρελθόντος, άτομα, που για διάφορους λόγους αναγκάστηκαν στα νιάτα τους να αποχωριστούν την αγαπημένη τους οικογένεια, την πατρίδα και να παλέψουν για ένα καλύτερο αύριο σε μια νέα πατρίδα. Μετανάστες. Ένα θέμα τόσο επίκαιρο στην δύσκολη εποχή που βιώνουμε…"
Δέσποινα Μεϊμάρογλου


Νίκος Παπαδημητρίου

«Ένα από τα συμπτώματα της ανθρώπινης φύσης είναι ο ανταγωνισμός. Ο ανταγωνισμός μεταξύ του ίδιου του ανθρώπινου είδους αλλά και μεταξύ ανθρώπου – φύσης. Από τα πολύ παλιά χρόνια λόγοι επιβίωσης ωθούσαν τον πρωτόγωνο άνθρωπο στο κυνήγι ζώων. Κυνηγώντας κάλυπτε τις ανάγκες του σε τροφή, σε ρουχισμό, κατασκεύαζε εργαλεία και όπλα. Τα όπλα τα χρησιμοποιούσε τόσο για να εξασφαλίσει όλα τα παραπάνω αλλά και για να επικρατήσει έναντι άλλων φυλών. Η ανθρώπινη ιστορία μας έχει δείξει ότι παρά την εξέλιξη του, το ανθρώπινο ον, εξακολουθεί να διακατέχεται από πρωτόγωνα ένστικτα ακόμα και αν πολλές φορές η πρόοδός του θα μπορούσε να κάνει κάποιον να υποθέσει, ότι τα έχει κατά κάποιο τρόπο τιθασεύσει. Τουναντίον όμως θα λέγαμε. Ακόμα και σήμερα παρά την αλματώδη τεχνολογική ανάπτυξη και με την πάροδο ετών εξέλιξη του είδους, τα ανα τον πλανήτη γεγονότα αποδεικνύουν μάλλον το αντίστροφο.
Η κεφαλή του Βίσωνα αποτελεί τρόπαιο ή και λάφυρο. Καταδεικνύει το παραπάνω σύμπτωμα του ανθρώπινου είδους. Τοποθετείται ψηλά στον τοίχο ενός πλίνθινου κτίσματος στα Ταμπάκικα Άμφισσας επάνω σε έναν ξύλινο σκελετό υπογραμίζοντας τις καταβολές και τα ένστικτά μας».
Νίκος Παπαδημητρίου



Ρένα Παπασπύρου

Aθήνα – Άμφισσα, Παγκράτι- Tαμπάκικα.
οδός Φιλολάου 61 - οδός Σοφοκλέους 7
-Ένα αποσπασμένο κομμάτι εξωτερικού τοίχου από το Παγκράτι, στην Αθήνα, έρχεται ν΄ ακουμπήσει πάνω στον εξωτερικό τοίχο ενός σπιτιού στα Ταμπάκικα στην Άμφισσα.
-Χωρίς να ατονούν τα ατομικά τους χαρακτηριστικά, οι δύο επιφάνειες συντονίζονται σε ενιαία εννοιακή και μορφολογική γλώσσα.
-Η ύλη τους έχει διαμορφωθεί από τους ίδιους παράγοντες, την ανθρώπινη χρήση και τον χρόνο. Οι επιφάνειες τους είναι φορείς της ίδιας, εν δυνάμει, εικονοποιητικής δυνατότητας.
-Η θέση τους στον χώρο καταδείχνει την κοινή ταυτότητα του αστικού-δομημένου τοπίου.
Ρένα Παπασπύρου


Κώστας Χριστόπουλος



Βασίλης Γεροδήμος

Βασισμένος στην επανάληψη ενός στοιχείου που αναδιπλασιάζεται σχεδόν μετρικά, με ρυθμό, τείνοντας από το βάρος και τη συνοχή της ύλης του σε μια μορφή. Άτυπη μορφή.
Το μοτίβο είναι χειροποίητο, καθώς και η ύλη από την οποία προκύπτει. Η επεξεργασία του υλικού είναι επίσης μια διαδικασία εξέλιξης, έρευνας και δοκιμής μέχρι την ανάδειξη της πρώτης σταθερής μονάδας, του κυττάρου. Ακριβώς όπως ένας ζώντας οργανισμός, το έργο του αναπτύσσεται διερευνώντας τις δυνατότητες της ύλης του και ταυτόχρονα αναζητώντας μέσα από συνεχείς μεταμορφώσεις, το όπτιμουμ (optimum) μιας νέας τελικής φόρμας. Μιας αμφιλεγόμενης, μετασχηματισμένης, άτυπης μορφής.
Βασίλης Γεροδήμος


Κωστής Σωτηρίου



Οι αλλεπάλληλες επικοινωνίες μεταξύ αντικειμένων και ανθρώπινων σωμάτων, συγκροτούν τον πυρήνα του εικαστικού έργου. Το φυσικό περιβάλλον του οικισμού, οι χώροι όπου κατασκευαστικά και χρηστικά αντικείμενα- μηχανήματα, φέρουν ιστορική φόρτιση, κτίζουν με το δικό τους τρόπο εμπειρίες και διαδικασίες.
Το χώμα -ο ωμοπληνθος- , το σώμα – η μύτη-, ο άνεμος ως ηχητικό τοπίο , αποκαλύπτονται στο θεατή. Οι επιλογές πηγάζουν από μια ανάγκη ¨αναστήλωσης¨ και ενίσχυσης του δομικού στοιχείου της κατασκευής του έργου ως κτίσμα αλλά και ολόκληρου του οικισμού ως μια πολεοδομική οντότητα. Το υποκείμενο θέτει σε εφαρμογή ένα εσωτερικό μπέρδεμα και μια σειρά αισθητηριακών αναφορών. Η αίσθηση της όσφρησης σαν μια μάζα ζωντανεύει και συνεργάζεται με το χώμα σε ένα περιβάλλον που το νερό εκκινεί ολόκληρο το σύστημα του βυρσοδεψείου όπου καταλήγει στο πάτωμα ενός δωματίου. Άλλοτε περπατά και δοκιμάζεται στην άμεση επαφή με τη γη και τα στοιχεία του περιβάλλοντος, άλλοτε διαμεσολαβεί τη σχέση αυτή με την τεχνολογία. Η εγκατάσταση περιεργάζεται την ιδέα της αναστήλωσης καταλήγοντας εντέλει σε μια άλλη εκδοχή της.
Κωστής Σωτηρίου

Μαρία Ανδρομάχη Χατζηνικολάου

Όταν επισκέφτηκα την περιοχή όλο το δελφικό τοπίο με συνεπήρε, (μπορεί και λόγο της Άνοιξης), ερχόμενη όμως στα ταμπάκικα πέρα από τη γοητεία των ερειπίων, μια αίσθηση θανάτου πλανιόταν στο χώρο, μπορεί από την εγκατάλειψη του τόπου, μπορεί από τα κρεμασμένα δέρματα που κρεμιόντουσαν σε κάποια κτίσματα, ίσως και από τον μύθο του στοιχειού της Χάρμαινας. Η άσκημη μυρωδιά των χώρων του εναπομείναντα βυρσοδεψείου, δε μου δημιούργησαν οικεία αίσθηση.
Με το έργο μου καθηστώ την Κάθαρση του χώρου, με την μεταφορική του έννοια, απομακρύνοντας όλα τα επιβλαβή στοιχεία. φέρνοντας το τοπίο μέσα στο χώρο εξαγνίζοντας τον πάλι με ένα τρόπο τελετουργικό.
Η φύση, το νερό και ο αμνός ως θυσία ή εξιλαστήριο θύμα.
Μαρία Ανδρομάχη Χατζηνικολάου

Δεν υπάρχουν σχόλια: