Οι γυναίκες της Άμφισσας περιθάλπτουν τις Θυιάδες

Στην Ελληνική μυθολογία με το όνομα Θυιάδες αναφέρεται μία ομάδα γυναικών που λάτρευαν τον θεό Διόνυσο. Κατά την παράδοση οι Θυιάδες ήταν κόρες της πρώτης ιέρειας του Διονύσου στους Δελφούς, της Θυίας από όπου και πήραν το όνομά τους. Ο Παυσανίας γράφει ότι οι Θυιάδες κατάγονταν από την Αττική και μία φορά κάθε δύο χρόνια ανέβαιναν στον Παρνασσό, όπου μαζί με μια άλλη ομάδα γυναικών από τους Δελφούς τελούσαν τα «όργια» του Διονύσου. Στον δρόμο οι Θυιάδες έκαναν στάσεις και χόρευαν με τραγούδια και μουσικά όργανα. Οι στάσεις αυτές γίνονταν σε χώρους με λατρευτική σημασία, όπως στον Πανοπέα της Φωκίδας. Ο Παυσανίας, όταν ήταν στον Πανοπέα, προβληματίστηκε γιατί ο Όμηρος ονόμαζε τον τόπο «καλλίχορον» και από τους ντόπιους του δόθηκε ότι το όνομα προήλθε από τα αυτά τα χορευτικά δρώμενα. Είναι άγνωστο το πόσες γυναίκες αποτελούσαν τελετουργικό αυτό θίασο.

Συχνά, οι Θυιάδες συγχέονται με τις Μαινάδες και τις Βάκχες, τις γυναίκες συνοδούς του Διονύσου. Από το όνομα αλλά και τις πηγές αντιπροσωπεύουν μια ψυχική και σωματική κατάσταση, είναι σχεδόν ένα λατρευτικό επίθετο. Μαινάδα σημαίνει «τρελή γυναίκα» και οι Μαινάδες είναι γυναίκες-λάτρεις του Διόνυσου οποιασδήποτε φυλής, κατειλημμένες, μανιασμένες, ή, όπως θα έλεγαν οι αρχαίοι, εμπνευσμένες από το πνεύμα του (έν­θεες).

Ο Πλούταρχος, γνώρισε προσωπικά κάποιες από τις γυναίκες αυτές. Περιγράφει δε την παρακάτω διήγηση στην πραγματεία του περί «Γυναικών Αρεταί».

«Όταν οι τύραννοι της Φωκίδας είχαν καταλάβει τους Δελφούς και διεξήγαγαν εναντίον τους το γνωστό ως Ιερό Πόλεμο, οι ακόλουθες του Διόνυσου που ονομάζονταν Θυιάδες αλλόφρονες, περιφέρονταν μακριά από την πε­ριοχή τους και χωρίς να το γνωρίζουν έφθασαν στην Άμφισσα. Όντας φοβερά εξουθενωμένες και χωρίς να έχουν βρει ακόμη τα λογικά τους, ξάπλωσαν στην αγορά για να κοιμηθούν εκεί όπου βρέθηκαν.

Τότε οι γυναίκες της Άμφισσας φοβήθηκαν μήπως, καθώς η πόλη τους ήταν σύμμαχος με τους Φωκείς και ο τόπος ήταν γεμάτος στρατιώτες των τυράννων, πάθουν κακό οι Θυιάδες. Άφησαν λοιπόν τα σπίτια τους και έτρεξαν στην αγορά. Σχημάτισαν έναν κύκλο σιωπής γύρω τους και στάθηκαν εκεί χωρίς να τις ενοχλούν καθώς κοιμούνταν. Όταν ξύπνησαν, τις περιποιήθηκαν ιδιαίτερα, τους έφεραν τροφή και τελικά πήραν άδεια από τους συζύγους τους να τις συνοδεύσουν με ασφάλεια στο δρόμο τους ως τα βουνά».

Στη φωτογραφία έργο του Ολλανδού προραφαηλίτη ζωγράφου S. Lawrence Alma Tadema (1836-1912) με τίτλο: «Οι γυναίκες της Άμφισσας περιθάλπουν τις Θυιάδες».